Naturalis
De nieuwe stad gaat over de natuur als partner
Lotte Vroomans
Nederland is wereldkampioen biodiversiteitsverlies. Geen leuke boodschap. Maar het goede nieuws is dat er volop mogelijkheden zijn om het tij te keren. Dat is de stellige overtuiging van Lotte Vroomans en Koos Biesmeijer. Als onderzoeker en wetenschappelijk directeur van Naturalis Biodiversity Center spreken zij met kennis van zaken.
Naturalis is binnen de Groene Cirkel Groene Gezonde Stad de partner die de vertaalslag maakt van de wetenschap naar de samenleving. Oftewel, hoe we de balans terugbrengen tussen stad en natuur. ‘Balans brengen betekent niet sturen op een of twee zeldzame soorten – zoals het oude narratief rond natuurbescherming luidt – maar het versterken van het gehele systeem,’ stelt Koos Biesmeijer, ambassadeur van Groene Gezonde Stad. ‘De nieuwe stad gaat over de natuur als partner. En over de kansen die dat biedt voor mens en dier. We vergroten die kansen als we de Basiskwaliteit Natuur als toetssteen nemen.’ Koos was naar eigen zeggen altijd al ‘gek van biodiversiteit’. ‘Ik heb er mijn hobby en mijn werk van gemaakt. Hier bij Naturalis draait het om kennis en om hoe we die kennis impact kunnen laten hebben bij beleidsmakers en publiek. Natuurinclusief is de veel gebezigde term als we het over groene transities hebben. Ik gebruik liever de term biodiversiteitspositief; alles wat we doen moet bijdragen aan het leven op aarde. We zijn totaal afhankelijk van de natuur, al lijkt het soms of we dat nog steeds niet helemaal snappen.’
Koos Biesmeijer
'Alles wat we doen moet bijdragen aan het leven op aarde. We zijn totaal afhankelijk van de natuur, al lijkt het soms of we dat nog steeds niet helemaal snappen.’
Geen kwantiteit zonder kwaliteit
Gelukkig wordt het belang van natuur in steeds meer Zuid-Hollandse gemeenten erkend. Lotte Vroomans, met haar focus op stadsecologie, juicht dat uiteraard toe. Zij is namens Naturalis actief betrokken bij het werkteam van de Cirkel: ‘Gemeenten in Groene Gezonde Stad willen structureel sturen en meten op de condities van de Basiskwaliteit Natuur. Wij helpen hen uitzoeken hoe je dat het beste kunt aanpakken. Dan gaat het niet alleen over inrichting (hoeveel bomen plant je, welke bomen en waar), maar ook over beleid en beheer. Kwaliteit is immers minstens zo belangrijk als kwantiteit. De 3-30-300-regel is prachtig, maar als je geen variatie in bomen aanbrengt kan het zelfs schadelijk zijn. Voor de eikenprocessierups is een eenzijdig eikenbos een soort McDonalds. Of als je je inwoners stimuleert om tegels uit hun tuinen te wippen, stimuleer ze dan ook om ecologische planten te kopen. Het gaat er dus echt om de goede invulling te geven aan een initiatief. Wij kunnen helpen het juiste verhaal te vertellen en specifieke oplossingen aan te dragen.’
'Als je je inwoners stimuleert om tegels uit hun tuinen te wippen, stimuleer ze dan ook om ecologische planten te kopen.'
De grootste baathebbers
Wat Koos sterk vindt aan Groene Cirkels – niet alleen Groene Gezonde Stad, maar alle Cirkels – is dat er in de netwerken niet zozeer gekeken wordt waar de verschillen zitten, maar waar belangen elkaar overlappen. ‘En dat er met een integrale blik naar oplossingen wordt gekeken. Dan doel ik vooral op de koppeling natuur en gezondheid. Want wie zijn economisch gezien de grootste baathebbers van een groenere leefomgeving? Niet wij als ecologen en biologen, maar de gemeenten die met minder kosten voor de Wet maatschappelijke ondersteuning te maken zullen krijgen - hun inwoners zijn immer gezonder - en die zichzelf prominenter op de kaart kunnen zetten als plaats met een gezonde leef- en werkomgeving. En vergeet de zorgverzekeraars niet, die door te investeren in een gezonde leefomgeving kosten besparen.’
Meerdere functies
Natuur kan een goedkope oplossing zijn voor vele problemen, dat is een boodschap die Naturalis met overtuiging uitdraagt. ‘Bomen zijn mooi en geven verkoeling, waardoor je geen airco nodig hebt,’ geeft Lotte als voorbeeld. ‘Groene pleinen nodigen uit en zorgen daarmee voor sociale cohesie waarmee je maatschappelijke spanningen kunt verlagen. Het ecologisch maaien van bermen geeft een boost aan de biodiversiteit én draagt bij aan een betere waterregulatie (in met name versteende omgevingen). Dat laat zien dat een specifieke activiteit altijd meerdere functies heeft.’ Voor de gemeentelijke begroting kan dat betekenen dat niet elke groene activiteit uit het potje ‘groen’ hoeft te komen, maar bijvoorbeeld ook uit de budgetten voor energie, mobiliteit of het sociaal domein. Koos: ‘Sowieso goed om te weten: de Europese Commissie heeft berekend dat elke geïnvesteerde euro in natuur zich naar schatting 8 tot 38 keer uitbetaalt.'
'Als we hier in Zuid-Holland dingen oplossen, inspireren we ook de rest van de wereld.’
Te slim
Terug naar het begin van dit verhaal: het is niet best gesteld met de natuur in Nederland, maar als we nu handelen kunnen we de toekomst beslist nog veiligstellen is Koos zijn vaste overtuiging: ‘We zijn als mensen te slim om onze eigen ondergang te laten gebeuren. Goede voorspellers zijn ook de bewegingen in de financiële sector. Die snapt op basis van analyses heel goed waar ze wel en niet meer in moet investeren. We zien een sterke groei van duurzaam belegd vermogen. Ook de politiek ziet de waarde van groene keuzes, maar ik begrijp dat het niet altijd makkelijk is in de complexiteit van opgaven waar de overheid voor staat. Wij willen daar graag bij helpen, maar alleen met wetenschap kun je de wereld niet redden. Samen hebben we een breder en rijker verhaal. Groene Gezonde Stad biedt daar het platform voor. Als we hier in Zuid-Holland dingen oplossen, inspireren we ook de rest van de wereld.’
